XIX międzynarodowa konferencja naukowa „Powrót żubra do Lasów Janowskich” dobiegła końca.
O ŻUBRACH NA MIĘDZYNARODOWYM FORUM
XIX z cyklu międzynarodowa konferencja poświęcona żubrowi odbyła się 8-9 września w Janowie Lubelskim. W tegorocznej debacie, koncentrującej się wokół tematu głównego „Powrót żubrów do Lasów Janowskich”, wystąpiło ponad 40 prelegentów z Polski, Ukrainy, Litwy, Szwajcarii, Niemiec, Holandii, Hiszpanii i Rumuni w trybie hybrydowym: na miejscu w Janowie Lubelskim oraz online. Słuchało ich niemal 170 osób. Poza celem naukowym, spotkania te stały się płaszczyzną wymiany doświadczeń i przedyskutowania bieżących problemów z zakresu ochrony i hodowli żubrów. Tegoroczną konferencję zorganizowało Stowarzyszenie Miłośników Żubrów, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego oraz Nadleśnictwo Janów Lubelski. Objęta została patronatem Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych.
W ramach projektu „Kompleksowa ochrona żubra w Polsce”, w którym uczestniczy 25 jednostek Lasów Państwowych, Białowieski Park Narodowy, SGGW oraz Stowarzyszenie Miłośników Żubrów, w styczniu 2021r po kilkusetletniej nieobecności żubry powróciły na Lubelszczyznę. Przywieziono tu grupę sześciu żubrów z Puszczy Boreckiej oraz dwa młode samce z Pszczyny, które po aklimatyzacji wypuszczono na wolność. Wiosną dowieziono młodą samicę z Kiermus. Stado w Lasach Janowskich, pozostające pod troskliwą opieką leśników z Nadleśnictwa Janów Lubelski, swoim zachowaniem potwierdza trafność wyboru miejsca. – Zadanie miało na celu utrzymanie stabilności i bezpieczeństwa gatunku w kraju, zgodnie ze strategią polegającą na tworzeniu wielu, ale niewielkich stad ze z góry założoną liczebnością docelową. W Lasach Janowskich jest ona zakładana na 30-40 zwierząt – podkreśla Waldemar Kuśmierczyk, nadleśniczy Nadleśnictwa Janów Lubelski. – Realizacja projektu ochrony żubra przez nadleśnictwo jest także jednym z przykładów, jak łączyć gospodarkę leśną z ochroną walorów przyrodniczych i zachowaniem chronionych gatunków – dodaje.
Duże zainteresowanie uczestników konferencji wzbudziło wystąpienie Kamila Grałka z RDLP w Krośnie. Wskazywał on na ogromne problemy, związane ze wzrostem populacji żubra w Bieszczadach; w ciągu ostatnich 10 lat z 256 osobników w 2013r do 729 w 2021r. Dodatkowo 10 żubrów żyje w zagrodzie pokazowej w Mucznem. Konsekwencją tego stanu jest m.in. katastrofalny stan zdrowotny żubrów ( telazjoza, gruźlica, pastereloza) oraz negatywny wpływ na stan lasu. Wiąże się z nim brak zgody GDOŚ na tzw. odstrzał diagnostyczny żubrów oraz protesty przeciw zaplanowanej niwelacji osobników chorych. – Sukces powrotu żubra w Bieszczady 60 lat temu, dziś przekształca się w porażkę. Bez podjęcia stosownych kroków przez decyzyjne władze, żubry mogą wyginąć w Bieszczadach, tak jak to miało miejsce w XVIII wieku – podkreślał.
Prof. Wanda Olech z SGGW i prezes Stowarzyszenia Miłośników Żubrów zwracała uwagę na znaczącą rolę Lasów Państwowych w projektach „żubrowych”, wspieranych m.in. przez fundusz leśny i popartych doświadczeniem leśników – To na Lasach Państwowych spoczywa dziś główny ciężar utrzymania stad żubrów. Zwierzęta bytują przede wszystkim na terenach w ich zarządzie. LP mają i przestrzeń, i doświadczonych ludzi, np. pracowników Ośrodków Hodowli Zwierzyny, który potrafią zaopiekować się zwierzętami. Środki na ich utrzymacie pochodzą albo z funduszu leśnego, bądź też LP aplikują o nie do instytucji unijnych. – podkreślała. Pani profesor przypomniała, iż realizowany obecnie projekt „Kompleksowa ochrona żubra w Polsce” (2019-2023) finansowany jest w większości ze środków Unii Europejskiej z programu „Infrastruktura i Środowisko” w ramach Funduszu Spójności. Jego budżet to 34 mln zł. – Do tej pory udało nam się utworzyć dwa nowe stada wolnożyjące, w Nadleśnictwach Janów Lubelski i Gołdap. Obecnie budujemy dwie zagrody pokazowe w Nadleśnictwie Supraśl i Dwukoły. Pod opieką mamy też zagrody w Białowieskim Parku Narodowym i w Nadleśnictwach: Borki, Niepołomice, Stuposiany oraz OKL w Gołuchowie. Dzięki wspólnej pracy naukowców, leśników i pracowników parku ochrona żubra jest efektywniejsza i skuteczniejsza – wyjaśniała. Dodała jednocześnie, iż w najbliższej przyszłości planowane jest kolejne przedsięwzięcie, którego celem będzie tworzenie stad wolnościowych żubrów w nowych rejonach Polski. – Przygotowany projekt zakłada wsiedlenie żubrów w 10 nowych nadleśnictwach na terenie czterech dyrekcji LP: toruńskiej, olsztyńskiej, lubelskiej i krośnieńskiej. O środki na jego realizację wnioskować będziemy do kolejnego programu unijnego – FEnIKS – Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat i Środowisko na lata 2021-2027. Według przeprowadzonych analiz na realizację zadań związanych zarówno z utrzymaniem obecnych, jak i tworzeniem nowych miejsc bytowania żubrów, potrzebne jest ok. 60-70 mln zł – sygnalizuje prof. W. Olech zwracając uwagę, iż populacja żubra w Polsce stale rośnie, – Żubra powinno być więcej, powinien on być rozproszony i samofinasujący. Projekt zakłada utrzymanie wielu niedużych stad żubrów. Przyszłość żubra to rozproszenie, a to wymaga aktywności kilku stron- podsumowuje.
Liczebność światowej populacji żubra pod koniec 2021r wynosiła prawie 10 tys. osobników. W Polsce żyły dokładnie 2223 żubry na wolności oraz ponad 200 osobników w zagrodach.
